کوچ‌نشينى نوعى زندگى و معيشت انسانى است که در آن دامپرورى اساس فعاليت‌هاى اقتصادى را تشکيل مى‌دهد. ويژگى بارز اين نوع زندگى تحرک مکانى و جابه‌جائى گروه‌هاى انسانى است، به عبارت دیگر جابه‌جایی و حرکت افراد و خانوارهای عشایری بین قلمروهای ییلاقی و مناطق گرمسیری قشلاق با هدف دسترسی به مراتع جدید برای تعلیف احشام و اهتزاز از گرما و سرمای شدید انجام میگیرد.
کوچ عشایر معمولاً با شرکت همه افراد خانوار، بار و بنه و سرپناه قابل حمل در قالب رده‌های ایلی یا امروزه به صورت انفرادی و تک‌خانواری صورت میگیرد. کوتاه و بلند بودن مسیر کوچ، تغییری در مفهوم کوچ عشایر به وجود نمی‌آورد. جابجایی از مکانی به مکان دیگر ویژگی ثابت سبک زندگی کوچروهاست مطالعات نشان داده این شیوه زندگی بیشتر در سرزمین های نیمه خشک و حاشیه ای وجود دارد. به عبارت دیگر، در ناحیه هایی که قطعه زمین مناسبی برای کشاورزی وجود نداشته باشد، مانند نواحی پر شیب و صخره ای که از پوشش گیاهی کمی برخوردار است
زندگی عشایر کوچنده بر اساس واحدهای مستقل دارای خصایص مختلفی که ذکر میگردد: ویژگی جغرافیایی با اتکای بر دام، مرتع و نطام اقلیمی شکل میگیرد. ویژگی اجتماعی: روابط اجتماعی قوی در داخل ایلات، نظام قبیله ای بر اساس تولید و امنیت جمعیتی و ویژگی های فرهنگی شامل: دارای زبان خاص، سازمان جامعه سلسله مراتبی و سازمان مادی صنایع دستی است. میتوان گفت که از قدیمی ترین نوع زندگی کوچ روی است، در ایران اقوام و ایلات متعددی وجود دارند که هنوز هم کوچ میکنند، اما نحوه کوچ بسیاری از عشایر تغییر کرده و امروزه از ماشین آلات نیز استفاده میکنند. باتوجه به آداب و رسوم اقوام کوچ رو و زندگی موقت، سرپناه و خانه آنها نیز موقتی است بنابراین از مواد و مصالح سبک، ارزان و دردسترس استفاده میکنند که بیشتر از پشم دامهای خود تشکیل شده است مانند انواع سیاه چادر، در ایلات بختیاری تا قشقایی. عمده مسیرهای کوچ روی دورانی، عمودی و افقی است و تیپهای مختلف کوچ بر پایه جغرافیایی در جهان شامل: تیپ نومادیزم، تیپ ترانس هومانس، تیپ کولی ها و تیپ اقتصاد آلمی (چمنزاری) است(مشیری، 1390)
از گذشته هاي دور تاکنون، پهنه وسیعی از نواحی آسیاي شرقی و مرکزي تا خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد حضور و استقرار اشکال متعددي از زندگی توأم با کوچ و به خصوص شیوه زیست عشایر کوچنده بوده است(اکبري، 1383) از آن میان می توان به تعداد زیادي از اقوام و ایلات و عشایر کوچنده مستقر در کشورهاي مختلف آسیاي مرکزي، افغانسـتان و کشمیر، پاکستان، ایران، ترکیه، عراق، سوریه، تـونس، عشایر صحرانورد و واحه نشینهاي شبه جزیره عربستان، کشورهاي شمال و شمال غرب آفریقا تا صحراي غربی و مراکش اشاره کرد. هنوز هم در برخی از نواحی جغرافیایی سایر قاره ها مانند امریکا و اروپا، زندگی کوچ نشینی مبتنی بـر دامداري شبانی وجود دارد(ضرغامی، 1395) از نظر الگوي زیست و استقرار، تعداد زیادي از جمعیت و جوامع عشایري، در زمره اجتماعات کوچنده و متحرك قرار می گیرند. به جمعیت و جوامعی اطلاق می گردد كه حداقل دارای سه ویژگی زیر باشند: یک: ساختار اجتماعی مبتنی بر سلسله مراتب ایلی (قبیله ای)، دوم اتكای اصلی معاش به دامداری و سوم شیوه زندگی مبتنی بر كوچ داشته باشند
عشایر كوچنده در چارچوب تقویم زمانی كوچ، هر ساله حداقل دوبار، در موعد كوچ بهاره از قشلاق به ییلاق و كوچ پائیزه نیز از ییلاق به قشلاق به همراه تمامی اعضای خانوار و دام اقدام به كوچ و استقرار در قلمروهای مرتعی خود می كنند.
عشایر نیمه كوچنده:
به آن تعداد از خانوارهای عشایری اطلاق می گردد كه حداقل در یكی از قطب های استقرار (منطقه ییلاق، قشلاق یا میان بند) دارای سكونتگاه ثابت بوده و همواره تعدادی از اعضای خانوار در آنجا سكونت دارند.
عشایر رمه گردان:
به آن تعداد از خانوارهای عشایری اطلاق می شود كه اكثر اعضای خانواده در یك نقطه یا مكان (در داخل قلمرو ایلی و یا خارج از آن) سكونت ثابت اختیار كرده و در كوچ شركت نمی كنند. در شیوه كوچ رمه گردانی دامها به همراه چوپان و تعدای از افراد ذكور خانواده جابجا شده یا كوچ داده می شوند.
عشایر اسكان یافته (یكجا نشین):
خانوارهای عشایری كه تمامی اعضای آن در یك مكان سكونت ثابت اختیار كرده و كوچ نمی كنند اما با توجه به حفظ برخی مناسبات اقتصادی (مالكیت و حقوق بهره برداری از مراتع و منابع قلمرو) و فرهنگی - اجتماعی (احساس تعلق به ایل و عشیره) خود را عضو ایل و طایفه، و ... تلقی می كنند.