نقشه ها به عنوان ابزاری کارآمد و تسهیل کننده مرجع دقیقی در شناخت و بررسی مکانی در روستاست. می توان از کاربرد نقشه ها برای اشاره به محل خطرات طبیعی استفاده کرد، این نقشه مدل ریسک، سناریوهای آن و برنامه های استفاده بهینه از زمین را تشکیل می دهد. نقشه روستایی قابلیت ترسیم مرزهای روستاهای مجاور، جاده های اصلی، عوارض طبیعی مانند: رودخانه ها،

دریاچه ها، کوهها و مزارع را با نام محلی آنها و کاربری فعلی آنها (کشاورزی، جنگلداری، مناطق حفاظت شده، دشتها، زمینهای منابع طبیعی و اراضی ملی) و سایر ویژگیهای مهم برای ساکنان را نشان می دهد. آنچه از نقشه ها انتظار می رود این است که سطح زمین را طوری ترسیم کنند که استفاده کننده بتواند هندسه منطقه را درک نموده و همچنین عوارض را در یک مقیاس با بالاترین دقت ممکن مشخص کند. امروزه از طریق اندازه گیری های ماهواره ای با دقتی فوق العاده زیادی این کار انجام می گیرد. نقشه یا MAP در زبان انگلیسی به معنای ورق و صفحه است که از MAPA به معنی سفره رومیزی گرفته شده است. تعاریف متفاوتی از نقشه ارائه شده است مانند:
ـ نمایش قراردادی پدیده های فضایی بر روی سطحی هموار
ـ نمایش سطح زمین یا بخشی از آن بر روی سطحی هموار
ـ نمایش گرافیکی عوارض زمین بر روی سطحی هموار با مقیاسی مشخص
ـ برگردان شمای طبیعت بر روی سطحی صاف و هموار در یک مقیاس معین
ـ تصویری جغرافیایی که در آن خشکی ها و آب های سطح زمین بر حسب طول و عرض جغرافیایی ترسیم شده است.
درحال حاضر بخش اعظمی از نقشهای روستایی توسط سیستم GIS شکل میگیرد، که با بیشترین دقت ممکن و به سهولت انجام شود. این فرصت به دانشجویان و کارشناسان برنامه ریزی و توسعه روستایی این امکان را داده که در حداقل زمان اطلاعات بسیار مهمی را روی نقشه پیاده سازی و بررسی کنند. همچنین آنچه ماحصل خواهد بود به صورت نقشه های گرافیکی کاملاً گویا و مشخص برای کاربران در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. جدا از مقوله هایی مانند راه سازی، کشیدن خطوط تلفن، برق، لوله های آب و ... که به نقشه های دقیق برای توسعه و عمران روستایی نیاز است، نوعی از نقشه که کاداستر نام دارد، در مالکیت اراضی روستایی و نوع زمین بسیار مهم می باشد. انواع کاداسترعبارتند از: الف) کاداستر مالی(Fiscal cadastre)  ب) کاداستر ملکی(Ownership cadastre)  ج) کاداستر حقوقی (Legal cadastre)  و د) کاداسترچندمنظوره (Multi purpose cadastre): نوعی نقشه کاداستر که علاوه بر اطلاعات مابقی کاداسترها، اطلاعاتی را در زمینه های کاربری، کاربرد، نوع خاک، نوع ساختمان، محیط زیست و ... در بر می گیرد. این نوع کاداستر مبنای سیستم GIS است. در کاداستر چندمنظوره، می توان تمامی اطلاعات زمین را اعم از نوع خاک، عناصر موجود در خاک، املاح معدنی، میزان رطوبت خاک و... را به GIS داد تا بتوان اطلاعاتی را در زمینه نوع کشت، مقدار کود، مقدار سم و ... را تعیین نمود.کاداستر مبنایی دقیق برای برنامه ریزی و مدیریت می باشد و مختصاتی کامل برای امنیت حقوقی فراهم می آورد. همچنین با استفاده از کاداستر می توان بستر و زمینه های توسعه اقتصادی و مالی را فراهم نمود و سیاست ها و خط مشی ها را بهتر و آسان تر به کار گرفت. با اجرای طرح کاداستر بنوعی قسمتی از مشکلات حاکم بر جامعه روستایی کشور پایان یافته و می توان اهداف فراوانی را نظیر، مشخص شدن وضعیت مالکیت بر املاک، مشخص شدن موقعیت و ابعاد، محل قرار گرفتن ملک، تسریع در روند اجرای برنامه های توسعه شهری و روستایی، از بین رفتن ابهامات در وضعیت مالکیت، کاهش اشتباهات ثبتی، ایجاد قطعیت اطلاعات املاک در تعیین محدوده ها، کاهش تعارضات حقوقی و حقیقی، از بین رفتن تشکیلات سنتی و بوروکراسی، صرفه جویی در زمان و هزینه و کاهش امر رانت خواری و سواستفاده بر املاک، حصول درآمد واقعی برمالیات املاک و سایر منابع درآمدی مربوطه و ... را مد نظر داشت.
در تهیه طرح هادی روستایی نیز که توسط مشاوران حقیقی و حقوقی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، انجام میشود. بخشی از داده‌ها و اطلاعات این طرح‌ها در محیط سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ارائه میگردد. اهمیت پدیده ¬هایی که در روی نقشه -ها نشان داده می¬ شود برحسب نوع نقشه و محل کارآیی آن متفاوت می¬ باشد. نقشه¬ های ژئومورفولوژی نه تنها وسیله ارزنده برای علوم زمین به شمار میرود، بلکه در برنامه ¬های توسعه و عمران های مختلف، مانند عمران و توسعه روستاها، عمران حوضه¬ های رودخانه ¬ای، عمران و توسعه شهری ... کاربرد دارد. به همين منظور لايه هاي اطلاعاتي مورد نياز شامل نقشه هاي سطوح ارتفاعي، شيب، جهت شيب، پوشش گياهي، فاصله از شهر، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، تراکم پوشش گياهي، رطوبت نسبي، عمق خاک، بافت خاک، فاصله از گسل، فاصله از مناب آب و شاخص هاي اقليمي (دما، بارش و طبقات اقليم) تهيه میشوند. پهنه بندی مناطق مختلف با بهره گيری از روشهای دقيق و مناسب برای برنامه ريزی های توسعه روستايي اهميت زيادی دارد. يکي از اصليترين اقدامها در اين رابطه، تهيه نقشه های توان توسعه روستايي است. اين نقشه ها علاوه بر مکانيابي اراضي مناسب برای توسعه پايدار روستاها، ميتوانند به برنامه ريزان و تصميم-گيرندگان در مديريت منابع طبيعي، برنامه ريزیهای عمراني و به طور کلي بهبود زندگي انساني کمک کنند. از دلایل استفاده نقشه روستایی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
▪ فراهم آوردن اطلاعات دقیق جمعیت شناختی، اقتصادی، جامعه شناختی وکشاورزی روستاها به وسیله سازمان های محلی
▪ ایجاد یک پایگاه دقیق اطلاعات روستایی برای بهره گیری از آنها در برنامه ریزی های خرد و کلان
▪ کاربردی کردن اطلاعات کسب شده از خروجی سیستم در تصمیم گیری های مدیریتی و برنامه ریزی
▪ آموزش استفاده از GIS برای کارکنان سازمان هایی مانند ترویج و آموزش کشاورزی که در توسعه و عمران روستاها فعال اند
▪ مکان یابی روستاها به منظور کمک رسانی بهتر، ایجاد بناها، کارگاه ها و بنگاه های تولیدی و صنعتی در مناطق روستایی
▪ مسیر یابی برای امدادرسانی به روستاییان در مواقع بحرانی
▪ مشخص کردن وضعیت نظام ملکی اراضی کشور برای ساماندهی بهتر مناطق روستایی
▪ استفاده در کشاورزی به منظور استفاده بهینه از عوامل تولید و حفظ محیط زیست در جهت توسعه پایدار روستایی و کشاورزی(منبع: منابع مختلف و کرمی و عصاررودی).