پایه های توسعه روستایی بدون ارتباط با مکانیابی و موقعیت جانمایی روستاها کامل نیست. اگر امکان سنجی لازم برای استقرار روستاها به ویژه روستاهای جدید یا روستاهایی که در دوره جابجایی اند صورت نگیرد، تأمین بسیاری از مایحتاجشان با مشکل روبرو میشود. استقرار سکونتگاه هاي انساني، به ويژه روستاها در کنار رودخانه ها، راه هاي ارتباطي و در بستر دلتاها در طول تاريخ بيانگر اين مدعاست.

بدين ترتيب انديشه انسان در جهت ساماندهي محيط زيست و استفاده بهينه از امکانات محيطي از گذشته تاکنون بين جوامع انساني مطرح بوده، اما به دنبال تحولات ايجاد شده در زمينه تکنولوژي، افزايش تبادلات و کوتاه شدن دسترسي ها و گسترش ارتباطات جمعي، برنامه ريزي مکاني به صورت علمي مطرح شده است که مسائل مرتبط با برپايي مکان سکونتي بهينه و مکان يابي براي آن را نه فقط از منظر عامل هاي طبيعي، بلکه با توجه به روابط متقابل سيستم هاي اقتصادي، اجتماعي و فضايي در نظر مي گيرد. به همین دلیل توسعة فیزیکی روستاها زمانی می تواند مؤثر واقع شود که به صورت کنترل و هدایت شده صورت گیرد و قبل از مکان گزینی آن ها، گزینه های مناسب بررسی و ارزیابی شوند. عوامل و نیروهای گوناگونی در مکان گزینی و شکل پذیری سکونتگاه‌های روستایی دخالت دارند که باید در هر گونه مکانیابی سکونتگاه‌ها مدنظر قرار گیرد. گر چه به واسطه وضعیتهای اضطراری ممکن است برپایی مکان‌های جدید برای اسکان افراد و گروه های انسانی آسیب دیده از سوانح و یا به علل دیگر، امری اجتناب ناپذیر جلوه نماید اما ایجاد و برپایی مکانهای جدید سکونت بایستی پس از بررسی راههای دیگر حتی المقدور آخرین شیوه اسکان به شمار آید.
مکان یک سکونتگاه عبارت است از محل استقرار و برپایی آن بر سطح زمین. تصمیم گیری در انتخاب این مکان از سده ها پیش پیوسته در ارتباط با عوامل مکانی– موقعیتی چندی به انجام می‌رسید. بنابراین مکانیابی حتی در طرح های هادی روستایی باید به گونه ای صورت گیرد که بر اثر گذشت زمان از مطلوبیت کاربریهای آن کاسته نشود و یا خیلی جزئی تغییر کند و پایداری فرایند توسعه روستایی را تضمین نماید. در همین راستا فضاهاي آموزشي به عنوان يکي از مهم ترين کاربري ها در روستاها است و سطوح قابل توجهي از فضاي روستايي را به خود اختصاص مي دهد. با توجه به فعاليت هايي که در اين فضاها صورت مي گيرد و به دليل حساسيت اين کاربري و ارتباط مستقيم آن با خانواده ها، نحوه تخصيص فضا براي کاربري آموزشي نسبت به ساير کاربري هاي خدماتي، از اهميت قابل توجهي برخوردار است. فضاهای سبز نیز از جمله کاربری هایی به شمار می روند که توزیع و پراکنش آن ها در سطح شهر و روستا اهمیت زیادی دارد. فضای سبز، به منزله یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع، دارای ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی است و برای اینکه نقش ها و عملکرد های خود را به خوبی ایفا کند، اولین و مهم ترین گام تعیین مکان های مناسب برای آن است که پیش زمینه آن تجزیه و تحلیل تناسب فضای سبز است(منبع: عنابستانی و دیگران). توجه به توسعه روستایی اولا برای تحقق عدالت بین همه ساکنان یک کشور و ثانیا برای توسعه بخش کشاورزی و دامپروری اهمیت فراوان دارد.
 امکانسنجی حمل و نقل یکی از زیر بناهای توسعه است، دسترسی و استفاده از امکانات گوناگون و جابه جایی مناسب بار و محصولات، از ملزومات توسعه روستایی است. لازمه هرگونه برنامهریزی در حمل و نقل روستایی، شناسایی خصوصیات عرضه و تقاضا موجود آنها است. با توجه به تفاوت نرخ سفرها بین روستاها و شهرها از لحاظ حجم سفر و نوع هدف سفر و همچنین ساعت اوج سفرها، بررسی امکان سنجی ساخت مدل تقاضا برای راههای روستایی، از دیگر مؤلفه های امکان سنجی است. توسعه گردشگري نیز در روستاها، گسترش فرصتهاي شغلي، ايجاد درآمد اضافي و فقرزدايي را در مناطق روستايي را به ارمغان مي آورد، و مزاياي فرهنگي و زيست محيطي نيز به دنبال دارد، اما همواره خلأ برنامه ريزي کار آمد، در سياستهاي توسعه روستايي براي فراهم آوري، يا يک پارچه کردن گردشگري، احساس مي شود. به طور کلی برای توسعه روستایی، میتوان سه رویکرد متصور بود که عبارتند از رویکردهای توسعه مکانی، توسعه اقتصادی و توسعة خلاقیت استعدادهای فردی.